Chức năng của gan và những điều có thể bạn chưa biết

Gan là cơ quan nội tạng có kích thước lớn nhất, cũng là tuyến bộ phận lớn nhất trong cơ thể của con người. Mỗi ngày, gan phải thực hiện lên đến hơn 500 nhiệm vụ thiết yếu để duy trì sức khỏe.

Được biết đến là một bộ phận có khả năng tái tạo, nhưng chính nó cũng cần phải có sức khỏe tốt mới có thể làm điều đó. Một biện pháp phổ biến nhất giúp duy trì sức khỏe cũng như chức năng hoạt động của gan là thông qua dinh dưỡng.

Trong bài viết dưới đây hãy cùng Vinapharma – Group cùng tìm hiểu chức năng của gan và những điều không phải ai cũng biết về chúng nhé!

Những chức năng của gan

Gan có nhiều chức năng khác nhau mà đến hiện tại chúng ta vẫn đang trong giai đoạn khám phá. Tuy nhiên, theo một số nhà nghiên cứu cho rằng gan hiện đang thực hiện khoảng 500 vai trò riêng biệt. Trong đó có thể kể đến một số chức năng chính bao gồm:

Sản xuất mật

Quá trình hoạt động của gan sẽ sản xuất và tiết ra mật. Mà mật có tác dụng giúp ruột non phân giải và hấp thụ các chất béo, cholesterol cùng một số vitamin. Trong thành phần của mật bao gồm: bilirubin, muối mật, cholesterol, chất điện giải và nước.

Hấp thu và chuyển hóa bilirubin

Bilirubin được hình thành qua sự phân hủy của hemoglobin. Chất sắt giải phóng từ hemoglobin có thể lưu trữ ở gan hoặc tủy xương. Tủy xương sử dụng chất sắt này để tạo ra các tế bào máu thế hệ tiếp theo.

Hỗ trợ quá trình đông máu

Vitamin K đóng vai trò thiết yếu để tạo ra một số chất đông máu. Sự hiện diện của mật góp phần hỗ trợ quá trình hấp thụ vitamin K trong cơ thể. Do đó nếu gan không sản xuất đủ mật thì cơ thể sẽ không sản sinh đủ các yếu tố giúp đông máu.

Chuyển hóa chất béo

Mật có tác dụng phá vỡ chất béo và làm cho chúng dễ tiêu hóa hơn.

Chuyển hóa carbohydrate

Gan lưu trữ carbohydrate, dưới dạng glycogen và phân giải chúng thành glucose. Sau đó, các phân tử đường này sẽ di chuyển vào máu nhằm duy trì lượng đường trong máu ở mức bình thường. Vì vậy bất kỳ khi nào cơ thể cần thêm năng lượng, gan sẽ giải phóng glycogen.

Lưu trữ vitamin và khoáng chất

Một chức năng khác của gan là lưu trữ các loại vitamin như: vitamin A, vitamin D, vitamin E, vitamin K và vitamin B12. Các loại vitamin ở gan có thể được lưu trữ vài năm nhằm mục đích giữ lại để dự phòng. Bên cạnh đó gan còn dự trữ sắt từ hemoglobin dưới dạng ferritin, để luôn sẵn sàng tạo ra các tế bào hồng cầu mới.

Hỗ trợ chuyển hóa protein

Gan tham gia hỗ trợ chuyển hóa protein thông quan tuyến mật. Mật sẽ giúp phá vỡ protein để tiêu hóa.

Lọc máu

Một trong những chức năng phổ biến nhất của gan là lọc và loại bỏ các hoạt chất không có lợi ra khỏi cơ thể, bao gồm các hormone như: aldosterone và estrogen, cùng những độc tố từ rượu hay các loại thuốc mà bạn dùng.

Chức năng miễn dịch

Gan là một phần trong hệ thống thực bào đơn nhân. Nó có chứa số lượng lớn các đại thực bào Kupffer – liên quan đến hoạt động miễn dịch. Những tế bào có tác dụng tìm kiếm và phá hủy mọi tác nhân gây bệnh có thể xâm nhập vào gan qua đường ruột.

Sản xuất albumin

Albumin là loại protein phổ biến nhất ở huyết thanh. Chúng được hình thành từ gan giúp vận chuyển axit béo và hormone steroid nhằm duy trì áp lực máu ổn định và ngăn ngừa rò rỉ mạch máu.

Tổng hợp angiotensinogen

Hormone angiotensinogen làm tăng huyết áp bằng cách thu hẹp lại các mao mạch khi nhận được cảnh báo bởi sự sản sinh enzyme renin ở thận.

Cách mà các tế bào gan tái sinh

Do tầm quan trọng của gan nên các tế bào của cơ quan này có thể tái sinh nhanh chóng, chỉ cần chúng vẫn còn khỏe mạnh. Theo các chuyên gia nhận định, gan là cơ quan nội tạng duy nhất có khả năng tự tái tạo lại với số lượng mô lúc đó ít nhất là bằng khoảng 25% so với số lượng ban đầu khi gan khỏe mạnh.

Một điểm ấn tượng nhất của khả năng này chính là gan có thể phục hồi kích thước, cũng như các chức năng trước đó trong quá trình tăng trưởng. Thông thường ở người, quá trình tái tạo gan có thể diễn ra trong từ 8-15 ngày. Chỉ vài tuần sau đó những mô gan mới sẽ được tái tạo hoàn toàn giống các mô ban đầu.

Để tái tạo được các tế bào gan thì hai yếu tố tăng trưởng và cytokine đóng vai trò rất quan trọng. Ngoài ra một số hợp chất khác cũng đóng vai trò tương tự tái tạo gan gồm:

• Insulin
• Interleukin-6
• Norepinephrine
• Yếu tố tăng trưởng tế bào gan
• Yếu tố tăng trưởng biến đổi–alpha
• Yếu tố tăng trưởng biểu bì

Làm sao để có thể duy trì các chức năng của gan tốt?

Hiện nay có nhiều cách có thể duy trì chức năng gan khác nhau, dưới đây hãy cùng Vinapharma – Group tìm hiểu nhé!

Xây dựng một chế độ ăn uống lành mạnh

Gan có chức năng là tiêu thụ chất béo. Do đó việc bạn áp dụng và thực hiện một chế độ ăn quá nhiều dầu mỡ có thể khiến cơ quan này làm việc quá mức. Thậm chí nếu không kiểm soát mà để tình trạng này kéo dài thì sức khỏe của gan sẽ bị tổn hại. Mặt khác, béo phì còn có mối liên hệ chặt chẽ đến bệnh gan nhiễm mỡ – Một trong những bệnh lý gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho con người.

Hạn chế uống rượu

Uống quá nhiều rượu bia có nguy cơ dẫn đến bệnh xơ gan theo thời gian. Bởi khi gan phân hủy rượu, nó sẽ tạo ra các hoạt chất độc hại như acetaldehyde và các gốc tự do dễ dàng gây tổn thương đến các tế bào khỏe mạnh.

Thận trọng khi sử dụng nhiều loại thuốc một lúc

Một số loại thuốc và thảo dược tự nhiên có thể phát sinh độc tố nếu chúng được kết hợp chung. Đặc biệt là khi uống thuốc bằng rượu tạo áp lực đáng kể lên gan. Ví dụ, kết hợp uống rượu và acetaminophen có thể dẫn đến suy gan cấp tính. Do vậy bạn cần phải chắc chắn làm đúng theo hướng dẫn y khoa khi sử dụng bất kỳ một loại thuốc nào.

Phòng ngừa độc tố từ không khí

Nếu phải dùng sơn, sử dụng hóa chất tẩy rửa hay các loại thuốc trừ sâu, diệt cỏ mạnh thì khu vực ấy phải được lưu thông không khí tốt. Đặc biệt, bạn phải chú ý đeo khẩu trang để hạn chế hóa chất dạng khí gây sức ép làm tăng thêm áp lực giải độc ở gan.